Mehter Neden Kapatıldı ?

Selin

New member
Mehter Takımının Kapatılma Sebepleri

Mehter takımı, Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze kadar gelen, Türk kültürünün önemli bir parçası olarak bilinen askeri bir müzik topluluğudur. Tarihsel geçmişi, hem askeri alanda hem de kültürel olarak büyük bir öneme sahiptir. Ancak, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla birlikte, mehter takımının varlığı önemli değişimlere uğramış ve nihayetinde bir süreliğine kapatılmasına karar verilmiştir. Peki, mehter neden kapatıldı? Bu makalede, mehter takımının tarihçesi, görevleri ve kapatılma sebepleri üzerinde durulacak ve konuya dair çeşitli sorulara yanıt verilecektir.

Mehter Takımının Tarihçesi

Mehter, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri müzik topluluğu olarak 15. yüzyıldan itibaren görev yapmaya başlamıştır. İslam dünyasında ilk askeri orkestralardan biri olarak kabul edilen mehter, savaşlarda askeri birlikleri coşturmak, moral vermek ve düşman üzerine baskı kurmak amacıyla kullanılmıştır. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişahın sarayında da mehter takımı bulunurdu ve bu, sarayda yapılacak törenlerde bir tür ritüel olarak çalınırdı.

Mehterin kullandığı müzik aletleri arasında zurna, davul, nakarat, kudüm, klavsen, ve trompet gibi farklı enstrümanlar bulunmaktaydı. Özellikle davul ve zurna, mehterin en önemli enstrümanlarıydı ve onların güçlü sesleri, savaş alanlarında askerlerin koordinasyonunu sağlamak için kullanılıyordu.

Mehterin Askeri ve Kültürel Önemi

Mehter, yalnızca bir müzik topluluğu olmanın ötesinde, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri yapısının bir sembolüydü. Her türlü askeri geçit töreninde, savaşlarda, hatta bazen zafer kutlamalarında mehter takımı önemli bir yer tutmuştu. Ayrıca, savaşlarda moral kaynağı olan mehter, askerlerin motivasyonunu arttıran bir unsurdu.

Osmanlı döneminde, mehterin sesini duymak, genellikle askeri zaferlerin habercisi olarak kabul edilirdi. Aynı zamanda, mehter, Osmanlı Devleti'nin gücünü simgeleyen bir araç olarak halk arasında da büyük bir saygı görmekteydi. Ancak Cumhuriyet'in kurulmasından sonra, mehterin kullanımı zamanla azalmış ve geleneksel müzik topluluğu, özellikle Batılılaşma hareketleriyle birlikte ciddi bir değişim sürecine girmiştir.

Cumhuriyetin İlk Yıllarında Mehterin Durumu

Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte Türkiye’de Batılılaşma hareketleri hız kazanmış, pek çok geleneksel öğe yerine modernleşme ve Batı kültürüne uygun öğeler benimsenmeye başlanmıştır. Bu dönemde, mehter takımının askeri alan dışında kullanılması, Osmanlı İmparatorluğu’na ait bir gelenek olarak görülmüş ve modern Türkiye'nin yeni kimliğiyle uyumsuz olduğu düşünülmüştür. Türk milleti, kendini modern Batı kültürüne entegre etmek amacıyla pek çok geleneksel ögeyi bir kenara bırakmış, bunlar arasında mehter takımı da yer almıştır.

Mehterin Kapatılma Kararı

Mehterin kapatılmasının en önemli sebeplerinden biri, Türk toplumunun Batılılaşma süreciyle uyum sağlama çabasıydı. Cumhuriyet’in ilk yıllarında, devletin ve halkın modernleşme çabaları çerçevesinde, Osmanlı dönemine ait pek çok geleneksel uygulama terk edilmiştir. Bu kapsamda, mehter takımı gibi Osmanlı'nın askeri ve kültürel simgeleri de zamanla arka plana atılmıştır. Mehterin askeri müzik olarak kullanımının yanı sıra, halk arasında "eski usul" olarak algılanması, onu dönemin değişen toplumsal dinamiklerine uyumsuz kılmıştır.

Ayrıca, o dönemde kurulan Türk Silahlı Kuvvetleri ve polis teşkilatının modernleşmeye yönelik adımları, Batı tarzı askeri müzik ve marşların tercih edilmesine yol açmıştır. Mehter, eski Türk askeri geleneğinin bir parçası olarak görülüp modern askeri müzik anlayışına yer verilmemesi, onun kapatılmasına yol açan bir diğer sebep olmuştur.

Mehterin Kapanmasıyla Birlikte Ne Oldu?

Mehter takımı kapatıldıktan sonra, yerine Batı tarzı orkestralar ve marşlar kullanılmaya başlanmıştır. Bu değişim, yalnızca askeri alanda değil, toplumsal yaşamda da büyük yankı uyandırmış ve geleneksel müzikle bağları zayıflatan bir süreç başlatmıştır. Batılılaşma süreci, Türk müziğini de etkilemiş ve yerli enstrümanların kullanımı azalırken, orkestra ve armoni gibi Batı müziği unsurları ön plana çıkmıştır.

Ancak mehter takımı, tamamen unutulmamış ve günümüzde hala kültürel bir miras olarak varlığını sürdürmektedir. Cumhuriyet’in ilanından sonra, 1950’lerde mehter tekrar tarihsel ve kültürel değerini takdir eden kişiler tarafından canlandırılmıştır. Bugün, çeşitli kültürel etkinliklerde, askeri törenlerde ve zafer kutlamalarında mehter takımlarına rastlamak mümkündür.

Mehterin Yeniden Dirilişi

Mehterin, 20. yüzyılın ortalarından itibaren yeniden hayat bulmaya başlaması, Türk kültürünün tarihsel değerlerine olan ilginin arttığı bir döneme rastlamaktadır. Kültürel mirasın korunması gerektiği fikri, toplumun çoğunluğu tarafından benimsenmiş ve mehter, kültürel bir sembol olarak geri getirilmiştir. Özellikle 1980'lerden sonra, çeşitli kültürel festivaller ve etkinliklerde mehter takımlarının yer alması yaygınlaşmıştır.

Sonuç Olarak Mehterin Kapatılma Sebepleri

Mehterin kapatılmasının sebepleri, öncelikle Cumhuriyet’in erken döneminde gerçekleştirilen Batılılaşma hareketlerinden kaynaklanmaktadır. Batı’ya entegre olma çabaları, Osmanlı dönemi geleneğiyle özdeşleşmiş olan mehter gibi unsurların arka planda kalmasına sebep olmuştur. Ancak zamanla, mehterin hem kültürel hem de askeri geçmişi, modern Türkiye’nin tarihsel bağlarını güçlü bir şekilde ortaya koyan bir öge olarak yeniden takdir edilmiştir.

Bugün, mehter, yalnızca bir askeri müzik grubu olmanın ötesinde, Türk halkının kültürel ve tarihsel kimliğinin bir simgesi haline gelmiştir. Geçmişteki “kapatılma” süreci, modern Türkiye'nin Batılılaşma çabalarıyla şekillenmiş olsa da, günümüzde mehter, Türk kültürünün ve milli hafızasının önemli bir parçası olarak yaşamaya devam etmektedir.